SPRAWNOŚĆ RATOWNIKA ***
INFORMACJE, KTÓRE POWINNIŚCIE PRZYSWOIĆ BY ZDOBYĆ SPRAWNOŚĆ
1. SKŁAD APTECZKI:
- gaza wyjałowiona (gaziki), igła jałowa (wyciąganie drzazg), gumowe rękawiczki, latareczka, bandaż elastyczny, bandaż z gazy, chusta trójkątna, plastry z gazą, plaster na odciski, , agrafki, nożyczki, termometr, woda utleniona (może być w żelu) (odkażanie otarć, ran, oparzeń, miejsc po użądleniach, ukąszeniach), altacet (do przygotowania roztworu na kompresy i okłady przy stłuczeniach, krwiakach, obrzękach, zwichnięciach stawów itp.), spirytus salicylowy (do nacierania klatki piersiowej przy przeziębieniach), panthenol spray – piankowa zawiesina do szybkiego, bezpośredniego stosowania na oparzone powierzchnie skóry, zabezpiecza i odkaża), węgiel leczniczy (środek przeciwbiegunkowy), nospa (bóle kurczowe żołądka i jelit) PAMIĘTAJCIE, ŻE NIE MOŻECIE SAMI PODAWAĆ DZIECIOM I DOROSŁYM ŻADNYCH LEKÓW BO MOGĄ BYĆ NA NIE UCZULENI!!!
- gaza wyjałowiona (gaziki), igła jałowa (wyciąganie drzazg), gumowe rękawiczki, latareczka, bandaż elastyczny, bandaż z gazy, chusta trójkątna, plastry z gazą, plaster na odciski, , agrafki, nożyczki, termometr, woda utleniona (może być w żelu) (odkażanie otarć, ran, oparzeń, miejsc po użądleniach, ukąszeniach), altacet (do przygotowania roztworu na kompresy i okłady przy stłuczeniach, krwiakach, obrzękach, zwichnięciach stawów itp.), spirytus salicylowy (do nacierania klatki piersiowej przy przeziębieniach), panthenol spray – piankowa zawiesina do szybkiego, bezpośredniego stosowania na oparzone powierzchnie skóry, zabezpiecza i odkaża), węgiel leczniczy (środek przeciwbiegunkowy), nospa (bóle kurczowe żołądka i jelit) PAMIĘTAJCIE, ŻE NIE MOŻECIE SAMI PODAWAĆ DZIECIOM I DOROSŁYM ŻADNYCH LEKÓW BO MOGĄ BYĆ NA NIE UCZULENI!!!
2. OCHRONA MIEJSCA WYPADKU:
- widząc wypadek zmniejszamy prędkość,
- ustawiamy samochód w znacznej odległości od miejsca wypadku, na prawym poboczu
- włączmy światła awaryjne
- jeśli wypadek nastąpił w nocy ustawiamy go tak by oświetlał miejsce wypadku
- na każdy pasie ruchu stawiamy trójkąt ostrzegawczy (jeden za własnym samochodem – 100 m, przy słabej widoczności lub zakrętach 200-300 m)
- widząc wypadek zmniejszamy prędkość,
- ustawiamy samochód w znacznej odległości od miejsca wypadku, na prawym poboczu
- włączmy światła awaryjne
- jeśli wypadek nastąpił w nocy ustawiamy go tak by oświetlał miejsce wypadku
- na każdy pasie ruchu stawiamy trójkąt ostrzegawczy (jeden za własnym samochodem – 100 m, przy słabej widoczności lub zakrętach 200-300 m)
3. CZYNNOŚCI PODEJMOWANE NA MIEJSCU WYPADKU:
- wybierz najbardziej poszkodowanego (jeśli wszystkim zagraża niebezpieczeństwo np. wybuch to najpierw zapewnij im bezpieczeństwo)
- czy poszkodowany daje oznaki życia?
- JEŚLI NIE – sprawdź czy poszkodowany oddycha ( rozluźnij ubranie sprawdź czy klatka piersiowa unosi się, lub przyłóż rękę lub policzek blisko ust chorego by wyczuć strumień powietrza)
- JEŚLI NIE – wezwij pomoc!!!
- ZASTOSUJ REANIMACJĘ KRĄŻĘNIOWO-ODDECHOWĄ (sztuczne oddychanie i
masaż serca) aż do odzyskania przez poszkodowanego tętna i oddechu (ułóż go wtedy w
pozycji bocznej ustalonej, nie podawaj żadnych płynów!), lub przyjazdu karetki
- JEŚLI TAK – wezwij pomoc!!!
- połóż poszkodowanego z pozycji bocznej ustalonej, nie podawaj żadnych płynów!
- wybierz najbardziej poszkodowanego (jeśli wszystkim zagraża niebezpieczeństwo np. wybuch to najpierw zapewnij im bezpieczeństwo)
- czy poszkodowany daje oznaki życia?
- JEŚLI NIE – sprawdź czy poszkodowany oddycha ( rozluźnij ubranie sprawdź czy klatka piersiowa unosi się, lub przyłóż rękę lub policzek blisko ust chorego by wyczuć strumień powietrza)
- JEŚLI NIE – wezwij pomoc!!!
- ZASTOSUJ REANIMACJĘ KRĄŻĘNIOWO-ODDECHOWĄ (sztuczne oddychanie i
masaż serca) aż do odzyskania przez poszkodowanego tętna i oddechu (ułóż go wtedy w
pozycji bocznej ustalonej, nie podawaj żadnych płynów!), lub przyjazdu karetki
- JEŚLI TAK – wezwij pomoc!!!
- połóż poszkodowanego z pozycji bocznej ustalonej, nie podawaj żadnych płynów!
- JEŚLI TAK – sprawdź czy poszkodowany krwawi?
- JEŚLI NIE- wezwij pomoc!!!
- sprawdź czy poszkodowany - odpowiada na pytania, reaguje na głos, czy zna datę,
miejsce zdarzenia, swoje nazwisko i imię, czy wie co się stało, reaguje na dotyk, jest
spokojny czy agresywny, choruje na cukrzycę, hemofilię, serce, padaczkę, sprawdź czy nie
ma dokumentów stwierdzających jakąś chorobę
- JEŚLI NIE - połóż poszkodowanego z pozycji bocznej ustalonej, nie podawaj
żadnych płynów!
- JEŚLI TAK – zapewnij mu dalszą pomoc, przykryj kocem, chroń przed dalszymi
urazami
- JEŚLI TAK – zatamuj krwotok!!!
- wezwij pomoc!!!
- zapewnij mu dalszą pomoc, przykryj kocem, chroń przed dalszymi
urazami
- jeśli podejrzewacie uraz kręgosłupa (bo tak sugeruje wypadek), lub poszkodowany narzeka na ból kręgosłupa, nie przenoś i nie układaj poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej (chyba, że nie przeniesienie go będzie zagrażało jego życiu)
- JEŚLI NIE- wezwij pomoc!!!
- sprawdź czy poszkodowany - odpowiada na pytania, reaguje na głos, czy zna datę,
miejsce zdarzenia, swoje nazwisko i imię, czy wie co się stało, reaguje na dotyk, jest
spokojny czy agresywny, choruje na cukrzycę, hemofilię, serce, padaczkę, sprawdź czy nie
ma dokumentów stwierdzających jakąś chorobę
- JEŚLI NIE - połóż poszkodowanego z pozycji bocznej ustalonej, nie podawaj
żadnych płynów!
- JEŚLI TAK – zapewnij mu dalszą pomoc, przykryj kocem, chroń przed dalszymi
urazami
- JEŚLI TAK – zatamuj krwotok!!!
- wezwij pomoc!!!
- zapewnij mu dalszą pomoc, przykryj kocem, chroń przed dalszymi
urazami
- jeśli podejrzewacie uraz kręgosłupa (bo tak sugeruje wypadek), lub poszkodowany narzeka na ból kręgosłupa, nie przenoś i nie układaj poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej (chyba, że nie przeniesienie go będzie zagrażało jego życiu)
4. WZYWANIE POMOCY:
- jeśli jedna osoba udziela pomocy, to druga natychmiast wzywa pomoc!
- NUMERY ALARMOWE: 999 – pogotowie, 998 - straż pożarna, 997 – policja, 112 – nr dla telefonów komórkowych
- podajemy dyspozytorowi krótkie, konkretne informacje:
- co się wydarzyło?
- czy oddycha jeśli nie to czy jest reanimowany?
- jak długo trwa ten stan?
- jak pomoc została już udzielona?
- gdzie się znajdujemy
- imię i nazwisko, nr telefonu
- jeśli jedna osoba udziela pomocy, to druga natychmiast wzywa pomoc!
- NUMERY ALARMOWE: 999 – pogotowie, 998 - straż pożarna, 997 – policja, 112 – nr dla telefonów komórkowych
- podajemy dyspozytorowi krótkie, konkretne informacje:
- co się wydarzyło?
- czy oddycha jeśli nie to czy jest reanimowany?
- jak długo trwa ten stan?
- jak pomoc została już udzielona?
- gdzie się znajdujemy
- imię i nazwisko, nr telefonu
5. OBOWIĄZEK UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY:
- w razie nieudzielenia pierwszej pomocy przed medycznej, każdego obywatela obowiązuje art. 164 kodeksu karnego:
§1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu, podlega każe pozbawienia wolności do lat trzech
§2. Nie podlega karze, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu, albo w warunkach, w których możliwa jest natychmiastowa pomoc ze strony instytucji lub osoby bardziej do tego powołanej
- nagłe zagrożenie życia to: sytuacje w których nieoczekiwanie następuje zaburzenie czynności co najmniej jednego z 3 układów organizmu, które decydują bezpośrednio o życiu – układ krążenia (serce), układ oddychania (płuca), ośrodkowy układ nerwowy (mózg). Brak pomocy lub nieodpowiednie metody ratowania człowieka są często przyczyną śmierci (nawet specjalistyczny sprzęt nie daje zawsze pewności uratowania poszkodowanego dlatego nie powinno nas to zrażać do udzielania pomocy). Warunkiem skutecznego działania jest poznanie i usunięcie przyczyny zagrożenia. Prowadzi to wniosku, że u osób zagrożonych śmiercią akcję ratunkową podejmujemy zawsze!!!
- w razie nieudzielenia pierwszej pomocy przed medycznej, każdego obywatela obowiązuje art. 164 kodeksu karnego:
§1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu, podlega każe pozbawienia wolności do lat trzech
§2. Nie podlega karze, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu, albo w warunkach, w których możliwa jest natychmiastowa pomoc ze strony instytucji lub osoby bardziej do tego powołanej
- nagłe zagrożenie życia to: sytuacje w których nieoczekiwanie następuje zaburzenie czynności co najmniej jednego z 3 układów organizmu, które decydują bezpośrednio o życiu – układ krążenia (serce), układ oddychania (płuca), ośrodkowy układ nerwowy (mózg). Brak pomocy lub nieodpowiednie metody ratowania człowieka są często przyczyną śmierci (nawet specjalistyczny sprzęt nie daje zawsze pewności uratowania poszkodowanego dlatego nie powinno nas to zrażać do udzielania pomocy). Warunkiem skutecznego działania jest poznanie i usunięcie przyczyny zagrożenia. Prowadzi to wniosku, że u osób zagrożonych śmiercią akcję ratunkową podejmujemy zawsze!!!
6. REANIMACJA:
- kładziemy poszkodowanego na plecach na twardym podłożu, odsłaniamy klatkę piersiową
- UDROŻNIENIE DRÓG ODDECHOWYCH – najczęściej wystarczy dokładnie odchylić głowę
poszkodowanego do tyłu:
odchylamy głowę układając jedną rękę na czole pacjenta, a drugą rękę układamy na podbródku (w
miejscu gdzie znajduje się kość) i ciągniemy go do tyłu w tym samym kierunku co czoło
- otwieramy usta chorego kładąc kciuk na brodzie pod ustami, a resztę dłoni pod brodą
- zaglądamy do ust, gdyż jeśli pacjent pomimo odchylenia głowy do tyłu nie oddycha trzeba przyjąć iż
drogi oddechowe są zatkane ciałem obcym, jeśli są w nich widoczne ciała obce sztuczna szczęka,
wymiociny, krew, resztki pokarmowe przekręcamy głowę w bok i palcem wskazującym, ruchem okrężnym
je wyciągamy.
- REANIMACJA ODDECHOWA – USTA-USTA / USTA-NOS:
- dłoń oparta na czole chorego, a kciuk i palec wskazujący szczelnie zatykają nos chorego,
- usta rozchylone, ratujący przykłada szczelnie swoje usta do ust chorego i robi powolny wdech –
2 s., cofa szybko głowę, puszczając nos, WYKONUJEMY DWA WDMUCHNIĘCIA!!!
- kątem oka sprawdzamy czy porusza się klatka piersiowa (usta –nos – nasze usta
obejmują nos chorego, druga ręka szczelnie zamyka mu usta)w przypadku małych dzieci
obejmujemy swoimi ustami i usta i nos i wdmuchujemy mniej powietrza niż dorosłemu.
- REANIMACJA KRĄŻENIOWA – MASAŻ SERCA:
- punkt nacisku znajduje się na dolnej części mostka, dwa palce powyżej końca mostka (wyrostka
mieczykowatego),
- jeden nadgarstek układamy na punkcie nacisku, drugi nadgarstek układamy na pierwszym,
- palce obu rąk są uniesione, by nie złamać żeber, ramiona wyprostowane ,
- barki pionowo nad mostkiem, uciskamy mostek na ok. 3-5 cm.
- przy ucisku nie uginamy ramion
- w między kolejnymi uciskami nie odrywamy rąk od klatki piersiowej,
- u małych dzieci wykonujemy masaż serca jedną ręką, a u niemowląt dwoma palcami, o wiele lżej
niż u dorosłych
- CZĘSTOTLIWOŚĆ MASAŻU SERCA I SZTUCZNEGO ODDYCHANIA to 2x30= 2 wdechy i 30 uciśnięć,
- reanimację wykonujemy tak długo, czynności życiowe wrócą lub przyjedzie pogotowie!!!
- kładziemy poszkodowanego na plecach na twardym podłożu, odsłaniamy klatkę piersiową
- UDROŻNIENIE DRÓG ODDECHOWYCH – najczęściej wystarczy dokładnie odchylić głowę
poszkodowanego do tyłu:
odchylamy głowę układając jedną rękę na czole pacjenta, a drugą rękę układamy na podbródku (w
miejscu gdzie znajduje się kość) i ciągniemy go do tyłu w tym samym kierunku co czoło
- otwieramy usta chorego kładąc kciuk na brodzie pod ustami, a resztę dłoni pod brodą
- zaglądamy do ust, gdyż jeśli pacjent pomimo odchylenia głowy do tyłu nie oddycha trzeba przyjąć iż
drogi oddechowe są zatkane ciałem obcym, jeśli są w nich widoczne ciała obce sztuczna szczęka,
wymiociny, krew, resztki pokarmowe przekręcamy głowę w bok i palcem wskazującym, ruchem okrężnym
je wyciągamy.
- REANIMACJA ODDECHOWA – USTA-USTA / USTA-NOS:
- dłoń oparta na czole chorego, a kciuk i palec wskazujący szczelnie zatykają nos chorego,
- usta rozchylone, ratujący przykłada szczelnie swoje usta do ust chorego i robi powolny wdech –
2 s., cofa szybko głowę, puszczając nos, WYKONUJEMY DWA WDMUCHNIĘCIA!!!
- kątem oka sprawdzamy czy porusza się klatka piersiowa (usta –nos – nasze usta
obejmują nos chorego, druga ręka szczelnie zamyka mu usta)w przypadku małych dzieci
obejmujemy swoimi ustami i usta i nos i wdmuchujemy mniej powietrza niż dorosłemu.
- REANIMACJA KRĄŻENIOWA – MASAŻ SERCA:
- punkt nacisku znajduje się na dolnej części mostka, dwa palce powyżej końca mostka (wyrostka
mieczykowatego),
- jeden nadgarstek układamy na punkcie nacisku, drugi nadgarstek układamy na pierwszym,
- palce obu rąk są uniesione, by nie złamać żeber, ramiona wyprostowane ,
- barki pionowo nad mostkiem, uciskamy mostek na ok. 3-5 cm.
- przy ucisku nie uginamy ramion
- w między kolejnymi uciskami nie odrywamy rąk od klatki piersiowej,
- u małych dzieci wykonujemy masaż serca jedną ręką, a u niemowląt dwoma palcami, o wiele lżej
niż u dorosłych
- CZĘSTOTLIWOŚĆ MASAŻU SERCA I SZTUCZNEGO ODDYCHANIA to 2x30= 2 wdechy i 30 uciśnięć,
- reanimację wykonujemy tak długo, czynności życiowe wrócą lub przyjedzie pogotowie!!!
7. UTRATA PRZYTOMNOŚCI: (przyczyną jest uszkodzenie okolic odpowiadających za świadomość, na krótko powyżej 1 minuty czasem tygodnie, miesiące, lata)
PRZYCZYNY:
- uraz głowy
- niedotlenienie mózgu
- zatrucia
- padaczka
- działanie prądu elektrycznego
- udar mózgu
- nadmierne ochłodzenie lub za wysoka temperatura
- zaburzenie przemiany materii – glukozy i czynności nerek i wątroby
POSTĘPOWANIE:
- jeśli chory nie oddycha – przystąpić do reanimacji
- jeśli oddycha położyć go w pozycji bocznej ustalonej
PRZYCZYNY:
- uraz głowy
- niedotlenienie mózgu
- zatrucia
- padaczka
- działanie prądu elektrycznego
- udar mózgu
- nadmierne ochłodzenie lub za wysoka temperatura
- zaburzenie przemiany materii – glukozy i czynności nerek i wątroby
POSTĘPOWANIE:
- jeśli chory nie oddycha – przystąpić do reanimacji
- jeśli oddycha położyć go w pozycji bocznej ustalonej
8. OMDLENIE: (nagłe zasłabnięcie z krótką utratą przytomności ok. 1 minuty)
PRZYCZYNY:
- niedokrwienie mózgu
- wyczerpanie
- nagłe przeżycia
- silny ból
- gwałtowna zmiana pozycji ciała
- szybki spadek ciśnienia tętniczego
OBJAWY:
- blada skóra, może być pokryta potem
- słaby oddech
- tętno przyspieszone
POSTĘPOWANIE:
- ułożyć z nogami do góry (jeśli chory czuje że dopiero zemdleje pochylić go do przodu)
- rozluźnić odzież
- jeśli ustanie oddech – reanimować
- nie podawać samemu leków
- po odzyskaniu czynności oddechowych podać niewielką ilość płynów
- w razie braku poprawy wezwać lekarza
PRZYCZYNY:
- niedokrwienie mózgu
- wyczerpanie
- nagłe przeżycia
- silny ból
- gwałtowna zmiana pozycji ciała
- szybki spadek ciśnienia tętniczego
OBJAWY:
- blada skóra, może być pokryta potem
- słaby oddech
- tętno przyspieszone
POSTĘPOWANIE:
- ułożyć z nogami do góry (jeśli chory czuje że dopiero zemdleje pochylić go do przodu)
- rozluźnić odzież
- jeśli ustanie oddech – reanimować
- nie podawać samemu leków
- po odzyskaniu czynności oddechowych podać niewielką ilość płynów
- w razie braku poprawy wezwać lekarza
9. WSTRZĄS:
- to taki stan gdy poszkodowany po wypadku jest w stanie zagrożenia życia, nie ma nic – potocznie nazywamy to „szokiem”
PRZYCZYNY:
- ból
-strach
- krwawienie
- zatrucie
- odwodnienie
- uszkodzenie ciała
OBJAWY:
- bladość i chłód skóry
- sine usta i paznokcie
- pobudzenie, krzyk wyrywanie się
- po pewnym czasie senność, spokój
- wymioty
- szybki, słaby oddech
- lepki, zimny pot
- dreszcze
- może pojawić się szybko po wypadku i spowodować śmierć lub trwać długi czas i zagrażać życiu
POSTĘPOWANIE:
- uspokojenie poszkodowanego i opanowanie paniki
- obejrzeć poszkodowanego czy nie ma krwawiących ran lub złamań
- ułożyć go wygodnie, odchylić głowę a twarz zwrócić na bok by zapobiec zakrztuszeniu wymiotami
- nie podawać nic do picia, zwilżać suche wargi wodą
- rozluźnić ubranie
- osobę nieprzytomną traktujemy jako zagrożoną wstrząsem – pozycja boczna ustalona
- to taki stan gdy poszkodowany po wypadku jest w stanie zagrożenia życia, nie ma nic – potocznie nazywamy to „szokiem”
PRZYCZYNY:
- ból
-strach
- krwawienie
- zatrucie
- odwodnienie
- uszkodzenie ciała
OBJAWY:
- bladość i chłód skóry
- sine usta i paznokcie
- pobudzenie, krzyk wyrywanie się
- po pewnym czasie senność, spokój
- wymioty
- szybki, słaby oddech
- lepki, zimny pot
- dreszcze
- może pojawić się szybko po wypadku i spowodować śmierć lub trwać długi czas i zagrażać życiu
POSTĘPOWANIE:
- uspokojenie poszkodowanego i opanowanie paniki
- obejrzeć poszkodowanego czy nie ma krwawiących ran lub złamań
- ułożyć go wygodnie, odchylić głowę a twarz zwrócić na bok by zapobiec zakrztuszeniu wymiotami
- nie podawać nic do picia, zwilżać suche wargi wodą
- rozluźnić ubranie
- osobę nieprzytomną traktujemy jako zagrożoną wstrząsem – pozycja boczna ustalona
10. ZACHŁYŚNIĘCIE ( ciałem stałym), ZAKRZTUSZENIE (płynem):
- zachłyśnięcie to zatkanie górnych dróg oddechowych ciałem obcym, najczęściej podczas jedzenia
- podejrzewamy je gdy ktoś nagle bez przyczyny przestaje oddychać, sinieje i traci przytomność, przy niedrożności dróg oddechowych szybko dochodzi do utraty przytomności i zatrzymania krążenia
- dopóki pacjent jest przytomny nakłaniamy go do mocnego kaszlu i wyksztuszenia ciała obcego
- stosujemy rękoczyn Heimlicha (u niemowląt, małych dzieci, ciężarnych i otyłych stosujemy uderzenie między łopatkami): stojąc za pacjentem obejmuje go nad brzuchem, jedną dłoń zwijamy w pięść i opieramy kciukiem o nadbrzusze, drugą dłoń układamy na pięści, naciskamy mocno i szybko na nadbrzusze w kierunku głowy pacjenta, pchnięcia powtarzamy w miarę potrzeby do 10 razy
- gdy jest nieprzytomny – układamy go na wznak i uciskamy podbrzusze tak jak przy masażu serca w kierunku do głowy
- jeśli dotychczasowe metody nie pomagają należy wdmuchnąć ciało obce dalej (jak usta-usta)
- zachłyśnięcie to zatkanie górnych dróg oddechowych ciałem obcym, najczęściej podczas jedzenia
- podejrzewamy je gdy ktoś nagle bez przyczyny przestaje oddychać, sinieje i traci przytomność, przy niedrożności dróg oddechowych szybko dochodzi do utraty przytomności i zatrzymania krążenia
- dopóki pacjent jest przytomny nakłaniamy go do mocnego kaszlu i wyksztuszenia ciała obcego
- stosujemy rękoczyn Heimlicha (u niemowląt, małych dzieci, ciężarnych i otyłych stosujemy uderzenie między łopatkami): stojąc za pacjentem obejmuje go nad brzuchem, jedną dłoń zwijamy w pięść i opieramy kciukiem o nadbrzusze, drugą dłoń układamy na pięści, naciskamy mocno i szybko na nadbrzusze w kierunku głowy pacjenta, pchnięcia powtarzamy w miarę potrzeby do 10 razy
- gdy jest nieprzytomny – układamy go na wznak i uciskamy podbrzusze tak jak przy masażu serca w kierunku do głowy
- jeśli dotychczasowe metody nie pomagają należy wdmuchnąć ciało obce dalej (jak usta-usta)
11. ATAK SERCA:
- ostry ból za mostkiem i promieniowanie do ramion, barku i szyi,
- może być efektem choroby wieńcowej, wysiłku fizycznego lub stanu wzburzenia psychicznego
- wzrasta zapotrzebowanie na tlen, którego zmienione chorobowo tętnice nie potrafią dostarczyć w wystarczającej ilości – wtedy pojawia się ból i trwoga
- dolegliwości najczęściej ustają gdy chory usiądzie lub się położy
- czasem trzeba pomóc mu przyjąć leki
- gdy dojdzie do zatkania tętnicy następuje zawał serca
ZAWAŁ SERCA: objawy są podobne jak w chorobie wieńcowej lecz znacznie nasilone
wzywamy natychmiast lekarza, uspokajamy chorego i zapewniamy wygodną pozycję
- nie podajemy leków przeciwbólowych, płynów i pokarmu, tylko leki pacjenta na serce
- ostry ból za mostkiem i promieniowanie do ramion, barku i szyi,
- może być efektem choroby wieńcowej, wysiłku fizycznego lub stanu wzburzenia psychicznego
- wzrasta zapotrzebowanie na tlen, którego zmienione chorobowo tętnice nie potrafią dostarczyć w wystarczającej ilości – wtedy pojawia się ból i trwoga
- dolegliwości najczęściej ustają gdy chory usiądzie lub się położy
- czasem trzeba pomóc mu przyjąć leki
- gdy dojdzie do zatkania tętnicy następuje zawał serca
ZAWAŁ SERCA: objawy są podobne jak w chorobie wieńcowej lecz znacznie nasilone
wzywamy natychmiast lekarza, uspokajamy chorego i zapewniamy wygodną pozycję
- nie podajemy leków przeciwbólowych, płynów i pokarmu, tylko leki pacjenta na serce
12. PORAŻENIE PRĄDEM:
- najgroźniejszym następstwem jest zaburzenie rytmu serca i oparzenia przy wyższych napięciach
- przerywamy obwód elektryczny (wyłączamy urządzenie lub wykręcamy bezpiecznik, jeśli to niemożliwe stajemy na desce (izolatorze i np. kijem drewnianym od miotły (nie przewodzącym prądu) odpychamy poszkodowanego od źródła prądu
- oceniamy stan poszkodowanego i w razie potrzeby wykonujemy reanimację
- najgroźniejszym następstwem jest zaburzenie rytmu serca i oparzenia przy wyższych napięciach
- przerywamy obwód elektryczny (wyłączamy urządzenie lub wykręcamy bezpiecznik, jeśli to niemożliwe stajemy na desce (izolatorze i np. kijem drewnianym od miotły (nie przewodzącym prądu) odpychamy poszkodowanego od źródła prądu
- oceniamy stan poszkodowanego i w razie potrzeby wykonujemy reanimację
13. PADACZKA: (występujące napadowo schorzenie mózgu)
- napady występują nagle i łączą się z utratą przytomności
- zaczyna się krótką utratą świadomości, a kończą atakami drgawek mięśni całego ciała
- ciężkie napady charakteryzuje bezdech i sinica, sztywnienie , przechodzące w drgawki, możliwe jest wystąpienie piany w ustach, moczenie się, rozszerzone źrenice, niemożność mówienia, po napadzie popada w głęboki sen, którego trudno go wybudzić
POSTĘPOWANIE:
- zabezpieczenie przed dodatkowymi urazami - usunąć przedmioty o które może się uderzyć
- gdy tylko będzie to możliwe należy poszkodowanego przekręcić na bok, przytrzymujemy mu jedynie
głowę
- występujące kolejno po sobie napady padaczki to stany padaczkowe
- w przypadku silnych napadów wzywamy pomoc
- napady występują nagle i łączą się z utratą przytomności
- zaczyna się krótką utratą świadomości, a kończą atakami drgawek mięśni całego ciała
- ciężkie napady charakteryzuje bezdech i sinica, sztywnienie , przechodzące w drgawki, możliwe jest wystąpienie piany w ustach, moczenie się, rozszerzone źrenice, niemożność mówienia, po napadzie popada w głęboki sen, którego trudno go wybudzić
POSTĘPOWANIE:
- zabezpieczenie przed dodatkowymi urazami - usunąć przedmioty o które może się uderzyć
- gdy tylko będzie to możliwe należy poszkodowanego przekręcić na bok, przytrzymujemy mu jedynie
głowę
- występujące kolejno po sobie napady padaczki to stany padaczkowe
- w przypadku silnych napadów wzywamy pomoc
14. ZATRUCIA:
PRZYCZYNY:
- pomyłka
- nieświadomość dzieci
- lekkomyślność
- nadużycie np. alkoholu
- zamach samobójczy
RODZAJE: wezwać pomoc!!! Unikać kontaktu z substancją trującą!!!
- pokarmowe (nieświeże pokarmy, grzyby trujące) - osłabienie, ból głowy, biegunka wymioty, ból brzucha, po grzybach białka i skóra mogą zrobić się żółte, krwawienie w moczu, drgawki, majaczenie, zwężenie źrenic, sinica, drżenie łydek – podać dużo letniej wody 2-4 szklanki, drażnić tylną ścianę gardła, podawać mleko rozcieńczone wodą, białko jaja, węgiel, krochmal, głodówka, wezwać pomoc, nie wywoływać wymiotów jeśli ma śpiączkę, jest nieprzytomny, ma drgawki, połknął żrącą substancję lub produkt naftowy; jad kiełbasiany spożycie nieświeżej kiełbasy, konserw)– ból brzucha, bóle i zwroty głowy, dreszcze i osłabienie, opadanie powiek, podwójne widzenie rozszerzone źrenice, suchość w ustach, osłabienie serca
- chemiczne - kwasem– piekący ból w jamie ustnej, gardle, przełyku, oparzenia ust, błony śluzowej jamy ustnej, ślinotok, wzdęty brzuch, słabe przyspieszone tętno, drgawki, szczękościsk podawać dużo płynów mleko i białko rozcieńczone wodą, nie powodować wymiotów!!!, przy oparzeniach jamy ustnej podawać do picia olej jadalny; zatrucie zasadami lub amoniakiem – bóle i paleni w jamie ustnej, gardle i żołądku ślinotok, wymioty, duszności, zawroty głowy, kaszel, osłabienie akcji serca, podawać roztwór wody i kwasku cytrynowego (pół łyżeczki na szklankę), mleko, wodę z białkiem,
- trucizny wdychane – tlenek węgla, gaz, spaliny, trucizny bojowe – silny ból, tętnienie w skroniach, duszność, zawroty głowy, szum w uszach, nudności, chwiejny chód, bełkot, osłabnięcie, zaczerwienieni twarzy, utrata przytomności, sinica, śpiączka, drgawki, oddawanie moczu i kału, zapewniamy dostęp tlenu, wynieść z zatrutego pomieszczenia, nie dopuścić do oziębienia, zimny okład na głowę, wygodnie położyć, ciepło okryć, rozluźnić ubranie, podać kawę i leki nasercowe
- działające przez skórę i oczy, oparzenia chemiczne – oparzenia miejscowe, objawy ogólne ciężkie, założyć jałowy opatrunek, unikać maści i zasypek, , tłuszczu, wygodnie ułożyć i ciepło okryć
PRZYCZYNY:
- pomyłka
- nieświadomość dzieci
- lekkomyślność
- nadużycie np. alkoholu
- zamach samobójczy
RODZAJE: wezwać pomoc!!! Unikać kontaktu z substancją trującą!!!
- pokarmowe (nieświeże pokarmy, grzyby trujące) - osłabienie, ból głowy, biegunka wymioty, ból brzucha, po grzybach białka i skóra mogą zrobić się żółte, krwawienie w moczu, drgawki, majaczenie, zwężenie źrenic, sinica, drżenie łydek – podać dużo letniej wody 2-4 szklanki, drażnić tylną ścianę gardła, podawać mleko rozcieńczone wodą, białko jaja, węgiel, krochmal, głodówka, wezwać pomoc, nie wywoływać wymiotów jeśli ma śpiączkę, jest nieprzytomny, ma drgawki, połknął żrącą substancję lub produkt naftowy; jad kiełbasiany spożycie nieświeżej kiełbasy, konserw)– ból brzucha, bóle i zwroty głowy, dreszcze i osłabienie, opadanie powiek, podwójne widzenie rozszerzone źrenice, suchość w ustach, osłabienie serca
- chemiczne - kwasem– piekący ból w jamie ustnej, gardle, przełyku, oparzenia ust, błony śluzowej jamy ustnej, ślinotok, wzdęty brzuch, słabe przyspieszone tętno, drgawki, szczękościsk podawać dużo płynów mleko i białko rozcieńczone wodą, nie powodować wymiotów!!!, przy oparzeniach jamy ustnej podawać do picia olej jadalny; zatrucie zasadami lub amoniakiem – bóle i paleni w jamie ustnej, gardle i żołądku ślinotok, wymioty, duszności, zawroty głowy, kaszel, osłabienie akcji serca, podawać roztwór wody i kwasku cytrynowego (pół łyżeczki na szklankę), mleko, wodę z białkiem,
- trucizny wdychane – tlenek węgla, gaz, spaliny, trucizny bojowe – silny ból, tętnienie w skroniach, duszność, zawroty głowy, szum w uszach, nudności, chwiejny chód, bełkot, osłabnięcie, zaczerwienieni twarzy, utrata przytomności, sinica, śpiączka, drgawki, oddawanie moczu i kału, zapewniamy dostęp tlenu, wynieść z zatrutego pomieszczenia, nie dopuścić do oziębienia, zimny okład na głowę, wygodnie położyć, ciepło okryć, rozluźnić ubranie, podać kawę i leki nasercowe
- działające przez skórę i oczy, oparzenia chemiczne – oparzenia miejscowe, objawy ogólne ciężkie, założyć jałowy opatrunek, unikać maści i zasypek, , tłuszczu, wygodnie ułożyć i ciepło okryć
15. OPARZENIA:
STOPNIE OPARZEŃ:
- I – zaczerwienienie skóry
- II – pęcherze
- III – obumarcie skóry pod pęcherzem , która staje się biała
RODZAJE OPARZEŃ:
- chemiczne – kwasami lub ługami, jeśli doszło do ich połknięcia nie prowokujemy wymiotów, podajemy pacjentowi herbatę lub wodę – rozcieńczamy przez to żrącą substancję, resztę trucizny zatrzymujemy by pokazać lekarzowi; po kontakcie skóry ze środkami żrącymi spłukujemy resztki substancji wodą, uważamy by spływająca woda nie miała styczności ze zdrową skórą
- termiczne – spowodowane wysoką temperaturą – jeśli są rozległe powyżej 18 % ciała mogą być zagrożeniem dla życia (wywołują wstrząs, zakażenie, dużą utratę płynów), polewamy miejsca oparzone zimną wodą przez przynajmniej 15-20 minut, dla ochrony przed zakażeniem okrywamy jałowym opatrunkiem (z wyjątkiem oparzeń twarzy), wezwać pomoc!!!, chronić pacjenta przed wychłodzeniem, na małe oparzenia – olewać skórę zimną wodą prze 10-15 minut, stosować maść na oparzenia (która ma właściwości bakteriobójcze)
STOPNIE OPARZEŃ:
- I – zaczerwienienie skóry
- II – pęcherze
- III – obumarcie skóry pod pęcherzem , która staje się biała
RODZAJE OPARZEŃ:
- chemiczne – kwasami lub ługami, jeśli doszło do ich połknięcia nie prowokujemy wymiotów, podajemy pacjentowi herbatę lub wodę – rozcieńczamy przez to żrącą substancję, resztę trucizny zatrzymujemy by pokazać lekarzowi; po kontakcie skóry ze środkami żrącymi spłukujemy resztki substancji wodą, uważamy by spływająca woda nie miała styczności ze zdrową skórą
- termiczne – spowodowane wysoką temperaturą – jeśli są rozległe powyżej 18 % ciała mogą być zagrożeniem dla życia (wywołują wstrząs, zakażenie, dużą utratę płynów), polewamy miejsca oparzone zimną wodą przez przynajmniej 15-20 minut, dla ochrony przed zakażeniem okrywamy jałowym opatrunkiem (z wyjątkiem oparzeń twarzy), wezwać pomoc!!!, chronić pacjenta przed wychłodzeniem, na małe oparzenia – olewać skórę zimną wodą prze 10-15 minut, stosować maść na oparzenia (która ma właściwości bakteriobójcze)
16. ODMROŻENIA: to miejscowe uszkodzenie tkanek wywołane zimnem
- Ciężkość i rozległość uszkodzenia skóry zależą od temperatury otoczenia oraz czasu, w jakim skóra była poddana działaniu niskiej temperatury. Wiatr i duża wilgotność powietrza nasilają skutki działania mrozu. Zmiany w naczyniach krwionośnych, spowodowane spożyciem dużej ilości alkoholu, powodują u poszkodowanych ciężkie odmrożenia, często przyczyniając się do nadmiernego wychłodzenia ciała i – w wyniku tego – śmierci. Miejsca szczególnie narażone na odmrożenie to: nos, uszy, policzki oraz palce rąk i stóp.
STOPNIE OPARZEŃ
- I stopień - przejściowe zaburzenia w krążeniu krwi w skórze, ból, często silny, bladość lub
sinoczerwone zabarwienie skóry, obrzęk, pieczenie i świąd skóry.
- II stopień - to pojawiające się na skórze pęcherze z płynem surowiczym,
- II stopień – martwica powierzchowna skóry,
- IV stopień – martwica głęboka, której ulegają np. palce, uszy lub nos. W takim przypadku może
dojść do samoistnej amputacji odmrożonej części ciała.
POSTĘPOWANIE:
- w czasie ratowania poszkodowanego konieczne jest przemieszczenie go do ciepłego (nie gorącego) pomieszczenia
- zdjąć z poszkodowanego mokre, zimne ubranie, a z jego palców ściągnąć biżuterię
- Jeśli odmrożeniu uległy palce, trzeba zanurzyć je w letniej wodzie, początkowo do temperaturze 30 °C, a następnie 36 °C. (chłodnej a później coraz cieplejszej)
- na odmrożone policzki, nos czy uszy nakłada się czyste (nie gorące) opatrunki
- jeśli na skórze są widoczne pęcherze lub sinoczerwone albo blade plamy, należy zastosować suche, czyste opatrunki, najlepiej z wyjałowionej gazy
- ze względu na ogólne wychłodzenie ciała, poszkodowanemu podaje się ciepłe (nie gorące) napoje. Po ociepleniu odmrożonych części ciała, należy jeśli to możliwe ułożyć je nieco wyżej i okryć.
- jeśli poszkodowany jest przytomny i dobrze się czuje, a do dyspozycji jest ogrzewany samochód, można odtransportować go do lekarza, jeśli nie – należy wezwać pogotowie ratunkowe
- Ciężkość i rozległość uszkodzenia skóry zależą od temperatury otoczenia oraz czasu, w jakim skóra była poddana działaniu niskiej temperatury. Wiatr i duża wilgotność powietrza nasilają skutki działania mrozu. Zmiany w naczyniach krwionośnych, spowodowane spożyciem dużej ilości alkoholu, powodują u poszkodowanych ciężkie odmrożenia, często przyczyniając się do nadmiernego wychłodzenia ciała i – w wyniku tego – śmierci. Miejsca szczególnie narażone na odmrożenie to: nos, uszy, policzki oraz palce rąk i stóp.
STOPNIE OPARZEŃ
- I stopień - przejściowe zaburzenia w krążeniu krwi w skórze, ból, często silny, bladość lub
sinoczerwone zabarwienie skóry, obrzęk, pieczenie i świąd skóry.
- II stopień - to pojawiające się na skórze pęcherze z płynem surowiczym,
- II stopień – martwica powierzchowna skóry,
- IV stopień – martwica głęboka, której ulegają np. palce, uszy lub nos. W takim przypadku może
dojść do samoistnej amputacji odmrożonej części ciała.
POSTĘPOWANIE:
- w czasie ratowania poszkodowanego konieczne jest przemieszczenie go do ciepłego (nie gorącego) pomieszczenia
- zdjąć z poszkodowanego mokre, zimne ubranie, a z jego palców ściągnąć biżuterię
- Jeśli odmrożeniu uległy palce, trzeba zanurzyć je w letniej wodzie, początkowo do temperaturze 30 °C, a następnie 36 °C. (chłodnej a później coraz cieplejszej)
- na odmrożone policzki, nos czy uszy nakłada się czyste (nie gorące) opatrunki
- jeśli na skórze są widoczne pęcherze lub sinoczerwone albo blade plamy, należy zastosować suche, czyste opatrunki, najlepiej z wyjałowionej gazy
- ze względu na ogólne wychłodzenie ciała, poszkodowanemu podaje się ciepłe (nie gorące) napoje. Po ociepleniu odmrożonych części ciała, należy jeśli to możliwe ułożyć je nieco wyżej i okryć.
- jeśli poszkodowany jest przytomny i dobrze się czuje, a do dyspozycji jest ogrzewany samochód, można odtransportować go do lekarza, jeśli nie – należy wezwać pogotowie ratunkowe
- w każdym przypadku odmrożenia stan poszkodowanego powinien ocenić lekarz. Przy odmrożeniach powyżej II stopnia poszkodowanemu podaje się surowicę przeciwtężcową.
- nie wolno przekłuwać pęcherzy, masować i nacierać czymkolwiek odmrożonych okolic skóry oraz gwałtownie rozgrzewać odmrożonych części ciała, gdyż skóra w okolicy odmrożenia jest bardzo delikatna.
- nie wolno także podawać poszkodowanemu alkoholu.
- nie wolno przekłuwać pęcherzy, masować i nacierać czymkolwiek odmrożonych okolic skóry oraz gwałtownie rozgrzewać odmrożonych części ciała, gdyż skóra w okolicy odmrożenia jest bardzo delikatna.
- nie wolno także podawać poszkodowanemu alkoholu.
Jeśli na skutek przebywania na mrozie skóra zaczyna być zaczerwieniona i w miejscach zaczerwienionych staje się bolesna, można spodziewać się odmrożenia. Należy wtedy udać się do ciepłego pomieszczenia i delikatnie ogrzać miejsca przechłodzone. Natomiast bladość skóry i ustąpienie bólu świadczą już o jej odmrożeniu.
17. UDAR CIEPLNY:
Z udarem cieplnym spotykamy się wtedy, gdy organizm ma utrudnione lub wręcz uniemożliwione oddawanie nadmiaru ciepła, dochodzi do przegrzania ustroju, przekrwienia mózgu i często utraty przytomności gdy ciepło nie może być wydalone z organizmu
OBJAWY
Z udarem cieplnym spotykamy się wtedy, gdy organizm ma utrudnione lub wręcz uniemożliwione oddawanie nadmiaru ciepła, dochodzi do przegrzania ustroju, przekrwienia mózgu i często utraty przytomności gdy ciepło nie może być wydalone z organizmu
OBJAWY
- ogólne osłabienie organizmu
- przyspieszony puls
- gorączka
- suchość skóry
- podwyższenie ciśnienia krwi
- ogólne wyczerpanie
- wymioty i nudności
- dreszcze
- bóle i zawroty głowy
- zaburzenia psychiczne
- możliwe zaburzenia świadomości
- utrata przytomności
- oparzenia skóry I lub II stopnia
- wysoka temperatura ciała przekraczająca 39°C lub więcej
- gorąca, zaczerwieniona skóra czasem pokryta bąblami - brak pocenia
POSTĘPOWANIE:
- osobę u której jest podejrzenie udaru należy umieścić w pozycji półsiedzącej w zacienionym miejscu z dostępem świeżego powietrza i stosować zimne lub wilgotne okłady na głowę
- podawać chłodne napoje ale nie należy podawać: alkoholu, kawy czy herbaty
- wskazana jest chłodna kąpiel zamiast prysznica
- u osób nieprzytomnych zastosować pozycję boczną ustaloną i wezwać pogotowie
- w przypadku braku oddechu stosować sztuczne oddychanie, aż do przybycia lekarza
- osobę u której jest podejrzenie udaru należy umieścić w pozycji półsiedzącej w zacienionym miejscu z dostępem świeżego powietrza i stosować zimne lub wilgotne okłady na głowę
- podawać chłodne napoje ale nie należy podawać: alkoholu, kawy czy herbaty
- wskazana jest chłodna kąpiel zamiast prysznica
- u osób nieprzytomnych zastosować pozycję boczną ustaloną i wezwać pogotowie
- w przypadku braku oddechu stosować sztuczne oddychanie, aż do przybycia lekarza
18.UDAR SŁONECZNY:
- rodzaj udaru cieplnego - stan chorobowy wywołany przegrzaniem organizmu, najczęściej głowy i karku, przez działanie słonecznego promieniowania ultrafioletowego.
OBJAWY:
- takie jak przy udarze cieplnym
- temperatura ciała ok. 40 stopni C
POSTĘPOWANIE:
- jak przy udarze cieplnym
- rodzaj udaru cieplnego - stan chorobowy wywołany przegrzaniem organizmu, najczęściej głowy i karku, przez działanie słonecznego promieniowania ultrafioletowego.
OBJAWY:
- takie jak przy udarze cieplnym
- temperatura ciała ok. 40 stopni C
POSTĘPOWANIE:
- jak przy udarze cieplnym
Leczenie skutków ubocznych
- zimne, wilgotne okłady na głowę przez 10 minut, 3-4 razy dziennie przez 2-3 dni
- unikać słońca przez kilka dni - jak długo, to zależy od stopnia oparzenia
- smarować delikatnie poparzone miejsca kremami nawilżającymi, 1% roztworem octu winnego, jogurtem lub maślanką, kremami z dodatkiem aloesu
- jeżeli rozerwane bąble uległy zakażeniu i zaczynają ropieć, zgłosić się niezwłocznie do lekarza
Ochrona przed udarem słonecznym
W zależności od wrażliwości skóry pierwszy kontakt ze słońcem nie powinien być dłuższy niż 5-20 minut. Niektóre leki (antydepresyjne, moczopędne i antykoncepcyjne) wzmagają wrażliwość na słońce. Należy unikać słońca pomiędzy 11 a 15 gdyż wtedy grzeje najmocniej, polecane są jasne ubrania, nakrycie głowy i okulary słoneczne z filtrem nie przepuszczającym promieni ultrafioletowych.
19. UKĄSZENIA (gady), UŻADLENIA (owady) I UGRYZIENIA (ssaki):
Następstwem ukąszeń, użądleń i pogryzień są rany kąsane lub zatrute. Obrażenia te -choć zazwyczaj niewielkie -stanowią niebezpieczeństwo ze względu na możliwość łatwego zakażenia przez bakterie lub jady, które wnikają do rany. Użądlenia w okolicy jamy ustnej, policzków, szyi mogą doprowadzić do niedrożności górnych dróg oddechowych(szczególnie u osób uczulonych na jady owadów). Najczęściej tego typu obrażeniom ulegają dzieci.
UKĄSZENIA:
- Jedynym jadowitym wężem żyjącym na wolności na terenie całej Polski jest żmija zygzakowata. Inne jadowite węże mogą występować w naszym kraju tylko jako zwierzęta domowe.
- Żmija zygzakowata to jadowity wąż, o długości do 75 cm i zabarwieniu brunatnym lub brunatno-czarnym z rysunkiem zygzaków wzdłuż grzbietu; żywi się drobnymi ssakami, pospolita w całym kraju, zwłaszcza na podmokłych łąkach leśnych.
- Najczęstszym miejscem ukąszenia przez węże jest stopa lub łydka.
OBJAWY :
---> dwie punktowe rany (miejsca ukąszenia)
---> obrzęk, zaczerwienienie, bolesność w miejscu ukąszenia
---> pocenie się
---> uczucie śmiertelnego lęku
---> drgawki
---> przyspieszenie tętna i oddechu
---> nudności, wymioty
---> ogólne osłabienie
POSTĘPOWANIE:
- Oceń sytuację i bezpieczeństwo (zapamiętaj wygląd węża lub zapytaj o jego wygląd poszkodowanego, zanotuj czas ukąszenia).
- Wezwij pomoc specjalistyczną.
- Uspokój poszkodowanego (podczas całej akcji ratunkowej poszkodowany powinien leżeć nieruchomo z kończynami poniżej poziomu serca - w celu zwolnienia rozprzestrzeniania się jadu w organizmie).
- Wykonaj ponad miejscem ukąszenia kilka obwojów kolistych szerokim bandażem lub zastosuj chustę trójkątną (obwój może zaciskać tylko powierzchowne naczynia krwionośne i chłonne - droga przenoszenia się jadu do tkanek).
- Przemyj starannie ranę wodą z mydłem.
- Rozetnij ranę(skalpelem z apteczki) podłużnie do osi kończyny na głębokość około 1 cm(zapewnia to swobodny wypływ wydzieliny z rany).
- PAMIĘTAJ : Nie wolno wysysać krwi ustami!
- Unieruchom kończynę, tak aby znajdowała się poniżej poziomu serca.
- Sprawdzaj okresowo czynności życiowe poszkodowanego.
- Okryj ciepło poszkodowanego i zapewnij mu wsparcie psychiczne.
UŻĄDLENIA:
Pojedyncze użądlenia owadów (pszczoły, osy, szerszenia) nie są niebezpieczne. Trzeba jednak pamiętać o tym, że wrażliwość na jad owadów jest zróżnicowana(niektóre osoby są na niego uczulone). Wielokrotne użądlenia mogą doprowadzić do niebezpiecznej kumulacji substancji toksycznych. Szczególnie niebezpieczne są użądlenia w okolicy szyi, języka, gardła oraz policzków. Mogą one powodować obrzęk błony śluzowej, krtani i zatkanie dróg oddechowych.
OBJAWY:
---> bolesność, pieczenie lub swędzenie, zaczerwienienie i obrzęk miejsca użądlenia
---> u osób uczulonych mogą wystąpić następujące objawy ogólne:
a) dreszcze
b) podwyższona temperatura ciała
c) bóle i zawroty głowy
d) przyspieszenie tętna
e) duszność i zaburzenia oddychania
PAMIĘTAJ:
1. Osa nie pozostawia w skórze żądła, w przeciwieństwie do pszczoły.
2. Zaczerwienienie i swędzenie w miejscach pokąsania przez komarzyce to następstwo wpompowania przez nie do włosowatych naczyń krwionośnych antykoagulantów, niepozwalających krwi na krzepnięcie.
3. Kleszcze potrafią znieczulić zakończenia nerwowe skóry do tego stopnia, że ich ukłucia są bezbolesne.
POSTĘPOWANIE:
- Uspokojenie poszkodowanego
- Wezwanie pomocy
- Usunięcie żądła (pęsetą) w taki sposób, aby nie uszkodzić zbiorniczka z trucizną(chwyć żądło tuż przy powierzchni skóry)
- Stosowanie zimnych okładów w celu złagodzenia bólu i ograniczenia obrzęku (roztwór dwuwęglanu sodowego neutralizuje kwas mrówkowy znajdujący się w wydzielinie wstrzykniętej przez owada)
- Podanie kostki lodu do ssania (lód zmniejsza obrzęk) w przypadku ukąszenia w obrębie jamy ustnej i szyi)
- Usuwanie kleszcza powinno być wykonywane przez fachowy personel medyczny.
- Zapewnienie poszkodowanemu dalszej pomocy.
PAMIĘTAJ:
1. Jeśli natychmiastowa pomoc lekarska jest niemożliwa kleszcza należy chwycić za odwłok bardzo blisko skóry i wyciągnąć zdecydowanym ruchem ku górze oraz w bok. Nie wolno go wyciskać i wykręcać oraz smarować tłuszczem lub spirytusem.
2. Kleszcze są nosicielami wirusów boreliozy i kleszczowego zapalenia opon mózgowych.
3. Każde zaczerwienienie, spuchnięcie miejsca po ukąszeniu kleszcza wymaga konsultacji lekarskiej.
POGRYZIENIA:
- Pogryzienia są niebezpieczne ze względu na ogromne ryzyko zakażenia znajdującymi się w paszczy zwierzęcia licznymi bakteriami, które przenikają do rany
- Szczególnie groźne jest zakażenie wścieklizną. Wygląd rany kąsanej zależy od gatunku zwierzęcia, które pogryzło. - Długie i ostre zęby zwierząt powodują głębokie rany często z rozrywaniem okolicznych tkanek, co ułatwia im wnikanie bakterii.
- Ranom kąsanym towarzyszy ból i krwawienie(mniejsze lub większe -w zależności od ciężkości obrażenia).
- Także rany kąsane powstałe w wyniku ugryzienia przez człowieka łatwo ulegają zakażeniu z powodu przedostania się do nich bakterii występujących w jamie ustnej człowieka.
POSTĘPOWANIE:
1. Uspokojenie poszkodowanego
2. Zebranie wywiadu o okolicznościach, zwłaszcza o gatunku zwierzęcia i czasie pogryzienia.
3. Wezwanie pomocy
4. Przemywanie rany wodą z mydłem przez 10-15 minut (można użyć też wody utlenionej)
5. Założenie na ranę jałowego opatrunku
6. Uniesienie i unieruchomienie kończyny
7. Ciepłe okrycie poszkodowanego i zapewnienie mu wsparcia psychicznego
8. Powiadomienie służb sanitarno-epidemiologicznych o pogryzieniu przez bezpańskie lub dzikie zwierzęta.
PODSUMOWANIE
Wielu ukąszeń, pogryzień lub użądleń można uniknąć. Zazwyczaj zwierzęta i owady nie atakują człowieka, jeśli nie zostaną w jakiś sposób sprowokowane lub zranione. Udzielając pierwszej pomocy w przypadku ran kąsanych lub zatrutych, ratownik zawsze powinien ocenić bezpieczeństwo poszkodowanego i własne(rój pszczół, obecność dzikiego zwierzęcia). Następnie wezwać pomoc i przystąpić do zaopatrywania rany w bezpiecznym miejscu. Rany kąsane i zatrute najłatwiej ulegają zakażeniu. Czasami mogą prowadzić do gwałtownych reakcji alergicznych u osób wrażliwych na toksyny, które wniknęły do rany. Ratownik powinien okresowo sprawdzać stan ogólny poszkodowanego i być przygotowany do rozpoczęcia czynności resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Powinien również zebrać informacje o okolicznościach powstania obrażenia.
Następstwem ukąszeń, użądleń i pogryzień są rany kąsane lub zatrute. Obrażenia te -choć zazwyczaj niewielkie -stanowią niebezpieczeństwo ze względu na możliwość łatwego zakażenia przez bakterie lub jady, które wnikają do rany. Użądlenia w okolicy jamy ustnej, policzków, szyi mogą doprowadzić do niedrożności górnych dróg oddechowych(szczególnie u osób uczulonych na jady owadów). Najczęściej tego typu obrażeniom ulegają dzieci.
UKĄSZENIA:
- Jedynym jadowitym wężem żyjącym na wolności na terenie całej Polski jest żmija zygzakowata. Inne jadowite węże mogą występować w naszym kraju tylko jako zwierzęta domowe.
- Żmija zygzakowata to jadowity wąż, o długości do 75 cm i zabarwieniu brunatnym lub brunatno-czarnym z rysunkiem zygzaków wzdłuż grzbietu; żywi się drobnymi ssakami, pospolita w całym kraju, zwłaszcza na podmokłych łąkach leśnych.
- Najczęstszym miejscem ukąszenia przez węże jest stopa lub łydka.
OBJAWY :
---> dwie punktowe rany (miejsca ukąszenia)
---> obrzęk, zaczerwienienie, bolesność w miejscu ukąszenia
---> pocenie się
---> uczucie śmiertelnego lęku
---> drgawki
---> przyspieszenie tętna i oddechu
---> nudności, wymioty
---> ogólne osłabienie
POSTĘPOWANIE:
- Oceń sytuację i bezpieczeństwo (zapamiętaj wygląd węża lub zapytaj o jego wygląd poszkodowanego, zanotuj czas ukąszenia).
- Wezwij pomoc specjalistyczną.
- Uspokój poszkodowanego (podczas całej akcji ratunkowej poszkodowany powinien leżeć nieruchomo z kończynami poniżej poziomu serca - w celu zwolnienia rozprzestrzeniania się jadu w organizmie).
- Wykonaj ponad miejscem ukąszenia kilka obwojów kolistych szerokim bandażem lub zastosuj chustę trójkątną (obwój może zaciskać tylko powierzchowne naczynia krwionośne i chłonne - droga przenoszenia się jadu do tkanek).
- Przemyj starannie ranę wodą z mydłem.
- Rozetnij ranę(skalpelem z apteczki) podłużnie do osi kończyny na głębokość około 1 cm(zapewnia to swobodny wypływ wydzieliny z rany).
- PAMIĘTAJ : Nie wolno wysysać krwi ustami!
- Unieruchom kończynę, tak aby znajdowała się poniżej poziomu serca.
- Sprawdzaj okresowo czynności życiowe poszkodowanego.
- Okryj ciepło poszkodowanego i zapewnij mu wsparcie psychiczne.
UŻĄDLENIA:
Pojedyncze użądlenia owadów (pszczoły, osy, szerszenia) nie są niebezpieczne. Trzeba jednak pamiętać o tym, że wrażliwość na jad owadów jest zróżnicowana(niektóre osoby są na niego uczulone). Wielokrotne użądlenia mogą doprowadzić do niebezpiecznej kumulacji substancji toksycznych. Szczególnie niebezpieczne są użądlenia w okolicy szyi, języka, gardła oraz policzków. Mogą one powodować obrzęk błony śluzowej, krtani i zatkanie dróg oddechowych.
OBJAWY:
---> bolesność, pieczenie lub swędzenie, zaczerwienienie i obrzęk miejsca użądlenia
---> u osób uczulonych mogą wystąpić następujące objawy ogólne:
a) dreszcze
b) podwyższona temperatura ciała
c) bóle i zawroty głowy
d) przyspieszenie tętna
e) duszność i zaburzenia oddychania
PAMIĘTAJ:
1. Osa nie pozostawia w skórze żądła, w przeciwieństwie do pszczoły.
2. Zaczerwienienie i swędzenie w miejscach pokąsania przez komarzyce to następstwo wpompowania przez nie do włosowatych naczyń krwionośnych antykoagulantów, niepozwalających krwi na krzepnięcie.
3. Kleszcze potrafią znieczulić zakończenia nerwowe skóry do tego stopnia, że ich ukłucia są bezbolesne.
POSTĘPOWANIE:
- Uspokojenie poszkodowanego
- Wezwanie pomocy
- Usunięcie żądła (pęsetą) w taki sposób, aby nie uszkodzić zbiorniczka z trucizną(chwyć żądło tuż przy powierzchni skóry)
- Stosowanie zimnych okładów w celu złagodzenia bólu i ograniczenia obrzęku (roztwór dwuwęglanu sodowego neutralizuje kwas mrówkowy znajdujący się w wydzielinie wstrzykniętej przez owada)
- Podanie kostki lodu do ssania (lód zmniejsza obrzęk) w przypadku ukąszenia w obrębie jamy ustnej i szyi)
- Usuwanie kleszcza powinno być wykonywane przez fachowy personel medyczny.
- Zapewnienie poszkodowanemu dalszej pomocy.
PAMIĘTAJ:
1. Jeśli natychmiastowa pomoc lekarska jest niemożliwa kleszcza należy chwycić za odwłok bardzo blisko skóry i wyciągnąć zdecydowanym ruchem ku górze oraz w bok. Nie wolno go wyciskać i wykręcać oraz smarować tłuszczem lub spirytusem.
2. Kleszcze są nosicielami wirusów boreliozy i kleszczowego zapalenia opon mózgowych.
3. Każde zaczerwienienie, spuchnięcie miejsca po ukąszeniu kleszcza wymaga konsultacji lekarskiej.
POGRYZIENIA:
- Pogryzienia są niebezpieczne ze względu na ogromne ryzyko zakażenia znajdującymi się w paszczy zwierzęcia licznymi bakteriami, które przenikają do rany
- Szczególnie groźne jest zakażenie wścieklizną. Wygląd rany kąsanej zależy od gatunku zwierzęcia, które pogryzło. - Długie i ostre zęby zwierząt powodują głębokie rany często z rozrywaniem okolicznych tkanek, co ułatwia im wnikanie bakterii.
- Ranom kąsanym towarzyszy ból i krwawienie(mniejsze lub większe -w zależności od ciężkości obrażenia).
- Także rany kąsane powstałe w wyniku ugryzienia przez człowieka łatwo ulegają zakażeniu z powodu przedostania się do nich bakterii występujących w jamie ustnej człowieka.
POSTĘPOWANIE:
1. Uspokojenie poszkodowanego
2. Zebranie wywiadu o okolicznościach, zwłaszcza o gatunku zwierzęcia i czasie pogryzienia.
3. Wezwanie pomocy
4. Przemywanie rany wodą z mydłem przez 10-15 minut (można użyć też wody utlenionej)
5. Założenie na ranę jałowego opatrunku
6. Uniesienie i unieruchomienie kończyny
7. Ciepłe okrycie poszkodowanego i zapewnienie mu wsparcia psychicznego
8. Powiadomienie służb sanitarno-epidemiologicznych o pogryzieniu przez bezpańskie lub dzikie zwierzęta.
PODSUMOWANIE
Wielu ukąszeń, pogryzień lub użądleń można uniknąć. Zazwyczaj zwierzęta i owady nie atakują człowieka, jeśli nie zostaną w jakiś sposób sprowokowane lub zranione. Udzielając pierwszej pomocy w przypadku ran kąsanych lub zatrutych, ratownik zawsze powinien ocenić bezpieczeństwo poszkodowanego i własne(rój pszczół, obecność dzikiego zwierzęcia). Następnie wezwać pomoc i przystąpić do zaopatrywania rany w bezpiecznym miejscu. Rany kąsane i zatrute najłatwiej ulegają zakażeniu. Czasami mogą prowadzić do gwałtownych reakcji alergicznych u osób wrażliwych na toksyny, które wniknęły do rany. Ratownik powinien okresowo sprawdzać stan ogólny poszkodowanego i być przygotowany do rozpoczęcia czynności resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Powinien również zebrać informacje o okolicznościach powstania obrażenia.
20. UTONIĘCIA:
Utonięcie według definicji to uduszenie z powodu zalewnia wodą dróg oddechowych.
Utonięcie według definicji to uduszenie z powodu zalewnia wodą dróg oddechowych.
Mechanizm tonięcia:
- Wstrzymanie oddechu. Na początku poszkodowany broni się przed zalanie wodą poprzez wstrzymanie oddechu. Trwa to do momentu, gdy gromadzący się w jego organizmie dwutlenek węgla osiągnie taki poziom, że pobudzi ośrodek oddechowy i nastąpi wznowienie oddychania niezależnie od woli poszkodowanego.
- Rozpoczęcie oddychania. Ponieważ woda może zalewać jamę ustną i dalej przedostawać się do dróg oddechowych tonący broni się przed tym i zaczyna ją połykać. Trwa to do momentu, gdy żołądek będzie całkowicie wypełniony i odruchowo dojedzie do wymiotów.
- Napływ wody do dróg oddechowych. Doprowadza do odruchowego kurczu krtani, jednak pogłębiające się niedotlenienie poszkodowanego, (który nie oddycha) doprowadza do utraty świadomości, otwarcia obkurczonej krtani i swobodnego przedostania się wody do płuc.
Skutki tonięcia:
- Tonięcie w wodzie słodkiej.
przy tonięciu w wodzie słodkiej w płucach nie ma wody, ponieważ cała przenika do układu krążenia! - Tonięcie w wodzie słonej. prowadzi do powstania piany, której nie da się usunąć z płuc bez użycia ssaka.
Postępowanie:
- WYCIĄGAJĄC TONĄCEGO Z WODY PODPŁYWAMY DO NIEGO I ŁAPIEMY ZAWSZE OD TYŁU! Bo może nas wciągnąć pod wodę!
- Rozpoczynamy od stabilizacji kręgosłupa szyjnego, połączonego z równoczesnym udrożnieniem dróg oddechowych. Szczególnie jest to istotne w przypadku podejrzenia skoku do płytkiej wody!
- Sprawdzenie przytomności poszkodowanego (potrząśnij za ramiona i spytaj czy wszystko w porządku)
- Nawet jeśli poszkodowany jest przytomny, należy cały czas (do momentu dowiezienia do szpitala) stabilizować kręgosłup szyjny!
- Wezwanie pomocy
- Udrożnienie dróg oddechowych nieprzytomnego. Należy oczyścić jamę ustną z zanieczyszczeń (rośliny, wymiociny). Nigdy jednak nie należy kierować głowy na bok (ryzyko uszkodzenia rdzenia kręgowego!). Z tego samego powodu udrażniając drogi oddechowy nie odchyla się głowy poszkodowanego ku tyłowi, tylko unosi się żuchwę
- Sprawdzenie oddechu (10 sekund obserwacji klatki piersiowej i słuchania nad ustami poszkodowanego)
- Przy braku oddechu – 5 wdechów ratowniczych
- Jeżeli istnieje podejrzenie aspiracji ciała obcego do dróg oddechowych można wykonać 5 uciśnięć na nadbrzusze w kierunku do mostka
- Rozpoczęcie REANIMACJI
Uwaga! Nawet, jeśli poszkodowany prezentuje objawy śmierci klinicznej i ma obniżoną temperaturę ciała nie należy odstępować od jego ratowania!!! Hipotermia daje większe szanse na przeżycie! Konieczne jest także ogrzanie poszkodowanego.
21. CIAŁA OBCE:
- w oku – staramy się usunąć je rogiem chusteczki, ręcznika, przemywając wodą
- przy zapruszeniu oka wapnem – wypłukujemy ostrym strumieniem wody
- w uchu – większe przedmioty usuwać musi lekarz (groch, koraliki), jeśli wpadnie do niego owad wlać kroplę
oliwy a owad wypłynie
- w nosie – jeśli zaciśniemy jedną dziurkę a drugą będziemy dmuchać prawdopodobnie wydmuchamy przedmiot,
jeśli to nie pomoże skontaktować się z laryngologiem
- w oku – staramy się usunąć je rogiem chusteczki, ręcznika, przemywając wodą
- przy zapruszeniu oka wapnem – wypłukujemy ostrym strumieniem wody
- w uchu – większe przedmioty usuwać musi lekarz (groch, koraliki), jeśli wpadnie do niego owad wlać kroplę
oliwy a owad wypłynie
- w nosie – jeśli zaciśniemy jedną dziurkę a drugą będziemy dmuchać prawdopodobnie wydmuchamy przedmiot,
jeśli to nie pomoże skontaktować się z laryngologiem
22. WSTZĄS MÓZGU:
OBJAWY: utrata przytomności, zaburzenia krążeniowo-oddechowa, zaniki pamięci z przed i po urazie
- później zwiotczenie mięśni, brak reakcji na bodźce, bóle głowy, wymioty, zawroty, mdłości
ZAGROŻENIA – krwawienie w mózgu, utrata przytomności, zachłyśnięcie, bezdech
POSTĘPOWANIE – kontakt z lekarzem
- kontrola stanu poszkodowanego
- zapewnienie spokoju
OBJAWY: utrata przytomności, zaburzenia krążeniowo-oddechowa, zaniki pamięci z przed i po urazie
- później zwiotczenie mięśni, brak reakcji na bodźce, bóle głowy, wymioty, zawroty, mdłości
ZAGROŻENIA – krwawienie w mózgu, utrata przytomności, zachłyśnięcie, bezdech
POSTĘPOWANIE – kontakt z lekarzem
- kontrola stanu poszkodowanego
- zapewnienie spokoju
23. URAZY BRZUCHA:
- dochodzi do nich przez gwałtowny uraz, upadek z dużej wysokości, mocne uderzenie w brzuch
OBJAWY:
- sińce lub zaczerwienienie
- wstrząs przy krwotokach
- silny ból
- twardy brzuch
- przy otwartych urazach rany , widoczne jelita, ciało obce tkwiące w brzuchu
POSTĘPOWANIE:
- wzywamy pogotowie
- wygodnie układamy poszkodowanego
- unosimy nogi nad poziom głowy, pod kolana podkładamy wałek np. z koca co zmniejsza napięcie skóry
brzucha
- chronimy przed utratą ciepła
- nie pozwalamy na picie i jedzenia, palenia
- z rany nie usuwamy ciał obcych jedynie przykrywamy jałowym opatrunkiem
- dochodzi do nich przez gwałtowny uraz, upadek z dużej wysokości, mocne uderzenie w brzuch
OBJAWY:
- sińce lub zaczerwienienie
- wstrząs przy krwotokach
- silny ból
- twardy brzuch
- przy otwartych urazach rany , widoczne jelita, ciało obce tkwiące w brzuchu
POSTĘPOWANIE:
- wzywamy pogotowie
- wygodnie układamy poszkodowanego
- unosimy nogi nad poziom głowy, pod kolana podkładamy wałek np. z koca co zmniejsza napięcie skóry
brzucha
- chronimy przed utratą ciepła
- nie pozwalamy na picie i jedzenia, palenia
- z rany nie usuwamy ciał obcych jedynie przykrywamy jałowym opatrunkiem
24. URAZY KLATKI PIERSIOWEJ:
PRZYCZYNY:
- rany klute i postrzałowe w tułów przedostanie się powietrza do jamy płucnej powoduje zapadnięcie
płuca
- wypadki komunikacyjne – złamanie lub pęknięcie żeber
OBJAWY:
- duszność spowodowana bólem
- siniaki
- kaszel z krwią
POSTĘPOWANIE:
- wzywamy pomoc
- układamy chorego w pozycji półsiedzącej
- kontrolujemy oddech
- okrywamy rany jałową gazą, nie wyciągamy ciał obcych
- nie wolno mu jeść, pić i palić
PRZYCZYNY:
- rany klute i postrzałowe w tułów przedostanie się powietrza do jamy płucnej powoduje zapadnięcie
płuca
- wypadki komunikacyjne – złamanie lub pęknięcie żeber
OBJAWY:
- duszność spowodowana bólem
- siniaki
- kaszel z krwią
POSTĘPOWANIE:
- wzywamy pomoc
- układamy chorego w pozycji półsiedzącej
- kontrolujemy oddech
- okrywamy rany jałową gazą, nie wyciągamy ciał obcych
- nie wolno mu jeść, pić i palić
25. ZŁAMANIA KOŚCI: (jest to przerwanie ciągłości kości)
PRZYCZYNY:
- uderzenia
- zmiażdżenia
- upadki
- przygniecenia i postrzały
OBJAWY:
- nienaturalna ruchomość kości, jej ograniczenie lub brak
- bolesność i obrzęk
MOGĄ POWODOWAĆ WSTZRĄS, ZŁAMANIA OTWARTE – ZAKAŻENIE
POSTĘPOWANIE:
- złamania otwarte przykrywamy jałową gazą, nie unieruchamiany, żeby nie wyrządzić więcej szkód
- złamania zamknięte odpowiednio unieruchamiamy powyżej i poniżej złamania, chustą trójkątną (ramię
lub obojczyk
- kontaktujemy się z lekarzem
PRZYCZYNY:
- uderzenia
- zmiażdżenia
- upadki
- przygniecenia i postrzały
OBJAWY:
- nienaturalna ruchomość kości, jej ograniczenie lub brak
- bolesność i obrzęk
MOGĄ POWODOWAĆ WSTZRĄS, ZŁAMANIA OTWARTE – ZAKAŻENIE
POSTĘPOWANIE:
- złamania otwarte przykrywamy jałową gazą, nie unieruchamiany, żeby nie wyrządzić więcej szkód
- złamania zamknięte odpowiednio unieruchamiamy powyżej i poniżej złamania, chustą trójkątną (ramię
lub obojczyk
- kontaktujemy się z lekarzem
26. USZKODZENIA STAWÓW:
SKRĘCENIE – jest to zamknięte uszkodzenie stawu spowodowane jego zbytnim naciągnięciem
OBJAWY – ból, ograniczenie ruchów i obrzęk
POSTĘPOWANIE – unieruchamiamy jak w przypadku złamania – nie nastawiamy stawów
- kontaktujemy się z lekarzem
SKRĘCENIE – jest to zamknięte uszkodzenie stawu spowodowane jego zbytnim naciągnięciem
OBJAWY – ból, ograniczenie ruchów i obrzęk
POSTĘPOWANIE – unieruchamiamy jak w przypadku złamania – nie nastawiamy stawów
- kontaktujemy się z lekarzem
ZWICHNIĘCIE – uszkodzenie stawu w którym powierzchnie kości utraciły ze sobą styczność, na skutek zerwaniu torebki stawowej,
- w przeciwieństwie do skręcenia niemożliwe są wszelkie ruchy stawu
- unieruchamiamy staw jak w przypadku złamania
- kontaktujemy się z lekarzem jak najszybciej
- w przeciwieństwie do skręcenia niemożliwe są wszelkie ruchy stawu
- unieruchamiamy staw jak w przypadku złamania
- kontaktujemy się z lekarzem jak najszybciej
27. RANY:
PRZYCZYNY POWSTAWANIA:
- urazy mechaniczne
- niska lub wysoka temperatura
- substancje chemiczne
SKUTKI POWSTAWANIA RAN:
- ból (zależy od miejsca i rozmiarów rany, może powodować wstrząs)
- krwawienie (zależy od rozległości rany)
- możliwość zakażenia (rany odkażamy by nie doszło do zakażenia, które powoduje utrudnione gojenie,
może rozprzestrzeniać się na cały organizm, spowodować zakażenie krwi; zakażenia: ropień, tężec,
wścieklizna, zgorzel)
RODZAJE RAN:
- otarcie – powstaje w skutek działania na skórę szorstkiej powierzchni, ból, niewielkie krwawienie,
możliwe drobne ciała obce (o murek z kamienia),
- cięte – możliwe, że aż do kości, silne krwawienie, brzegi rany są gładkie (nożem)
- kłute – niewielkie krwawienie, rana głęboka o gładkich brzegach (widły, szpikulec, nóż)
- tłuczone – nierówne, postrzępione brzegi, częściowe zmiażdżenie tkanek miękkich (pałka)
- miażdżone – brzegi nieregularne i najczęściej zmiażdżone (od przygniecenia ciężkimi przedmiotami w
wypadkach)
- szarpane – brzegi nieregularne, zranienia okolicznych tkanek (ugryzienia psa)
- postrzałowe (pistolet, wiatrówka)
- oparzenia
POSTĘPOWANIE:
- ASEPTYKA – niedopuszczanie zarazków do rany
- ANTYSEPTYKA – niszczenie zarazków w ranie
- przy drobnych ranach odkażamy je
- przy rozległych ranach nie dopuszczamy do dalszego dostawania się do niej bakterii opatrując lub przykrywając jałową gazą, w czasie opatrywania chory powinien leżeć lub siedzieć
- ran nie przemywamy, chyba że oparzenia chemiczne lub termiczne
- nie usuwamy z ran ciał obcych bo może to spowodować ból i wtórne krwawienie
- dużych ciał obcych nie przesuwamy, okładamy je okrężnie opatrunkiem jałowym, by nie poruszał się
- przy dużych ranach nie odwijamy założonego opatrunku, dowijamy nowy przy dużym krwawieniu – WZYWAMY POMOC!!!
PRZYCZYNY POWSTAWANIA:
- urazy mechaniczne
- niska lub wysoka temperatura
- substancje chemiczne
SKUTKI POWSTAWANIA RAN:
- ból (zależy od miejsca i rozmiarów rany, może powodować wstrząs)
- krwawienie (zależy od rozległości rany)
- możliwość zakażenia (rany odkażamy by nie doszło do zakażenia, które powoduje utrudnione gojenie,
może rozprzestrzeniać się na cały organizm, spowodować zakażenie krwi; zakażenia: ropień, tężec,
wścieklizna, zgorzel)
RODZAJE RAN:
- otarcie – powstaje w skutek działania na skórę szorstkiej powierzchni, ból, niewielkie krwawienie,
możliwe drobne ciała obce (o murek z kamienia),
- cięte – możliwe, że aż do kości, silne krwawienie, brzegi rany są gładkie (nożem)
- kłute – niewielkie krwawienie, rana głęboka o gładkich brzegach (widły, szpikulec, nóż)
- tłuczone – nierówne, postrzępione brzegi, częściowe zmiażdżenie tkanek miękkich (pałka)
- miażdżone – brzegi nieregularne i najczęściej zmiażdżone (od przygniecenia ciężkimi przedmiotami w
wypadkach)
- szarpane – brzegi nieregularne, zranienia okolicznych tkanek (ugryzienia psa)
- postrzałowe (pistolet, wiatrówka)
- oparzenia
POSTĘPOWANIE:
- ASEPTYKA – niedopuszczanie zarazków do rany
- ANTYSEPTYKA – niszczenie zarazków w ranie
- przy drobnych ranach odkażamy je
- przy rozległych ranach nie dopuszczamy do dalszego dostawania się do niej bakterii opatrując lub przykrywając jałową gazą, w czasie opatrywania chory powinien leżeć lub siedzieć
- ran nie przemywamy, chyba że oparzenia chemiczne lub termiczne
- nie usuwamy z ran ciał obcych bo może to spowodować ból i wtórne krwawienie
- dużych ciał obcych nie przesuwamy, okładamy je okrężnie opatrunkiem jałowym, by nie poruszał się
- przy dużych ranach nie odwijamy założonego opatrunku, dowijamy nowy przy dużym krwawieniu – WZYWAMY POMOC!!!
28. KRWOTOKI:
RODZAJE:
- tętniczy (krew jasnoczerwona płynie szybko i pulsująco, płynie od serca do narządów wewnętrznych i
najdalszych części ciała) niebezpieczny bo szybko tracimy krew
- żylny (krew ciemnoczerwona, płynie wolno, nie pulsuje, płynie z obwodu ciała do serca, trwa długo i do
dużych żył może dostać się powietrze które spowoduje zator naczynia krwionośnego,
- krwotoki należy natychmiast ucisnąć i opatrzyć
-na krwawiące miejsce należy przyłożyć gazę i docisnąć do kości np. zwiniętym bandażem z gazy, i owijmy jedną warstwą bandaża (opatrunek uciskowy)
- rana musi znajdować się powyżej serca
KRWOTOK Z NOSA:
- poszkodowanego trzeba posadzić!!!
- pochylić go do przodu
- na kark położyć zimny okład
- górną część nosa lekko ucisnąć by przyhamować krwawienie, a nie pozbawić dopływu powietrza i by
krew nie spływała do gardła
- jeśli trwa dłużej niż 15 minut wezwać pomoc!!!
KRWOTOK WEWNĘTRZNY:
- przy upadku z wysokości, wypadku samochodowym, uderzeniu w brzuch może pęknąć śledziona,
wątroba, nerka lub jelito – często bez uszkodzenia skóry
OBJAWY:
- wstrząs krwotoczny
- ból brzucha
- wymioty
POSTĘPOWANIE:
- wezwać pomoc!!!
- ułożyć w pozycji półsiedzącej, podeprzeć plecy
- pod kolana podłożyć wałek np. z koca
- kładziemy zimny okład na brzuch i ciepło okrywamy
- nie poić i nie karmić
- obserwujemy mocz i stolec czy nie krwawią
RODZAJE:
- tętniczy (krew jasnoczerwona płynie szybko i pulsująco, płynie od serca do narządów wewnętrznych i
najdalszych części ciała) niebezpieczny bo szybko tracimy krew
- żylny (krew ciemnoczerwona, płynie wolno, nie pulsuje, płynie z obwodu ciała do serca, trwa długo i do
dużych żył może dostać się powietrze które spowoduje zator naczynia krwionośnego,
- krwotoki należy natychmiast ucisnąć i opatrzyć
-na krwawiące miejsce należy przyłożyć gazę i docisnąć do kości np. zwiniętym bandażem z gazy, i owijmy jedną warstwą bandaża (opatrunek uciskowy)
- rana musi znajdować się powyżej serca
KRWOTOK Z NOSA:
- poszkodowanego trzeba posadzić!!!
- pochylić go do przodu
- na kark położyć zimny okład
- górną część nosa lekko ucisnąć by przyhamować krwawienie, a nie pozbawić dopływu powietrza i by
krew nie spływała do gardła
- jeśli trwa dłużej niż 15 minut wezwać pomoc!!!
KRWOTOK WEWNĘTRZNY:
- przy upadku z wysokości, wypadku samochodowym, uderzeniu w brzuch może pęknąć śledziona,
wątroba, nerka lub jelito – często bez uszkodzenia skóry
OBJAWY:
- wstrząs krwotoczny
- ból brzucha
- wymioty
POSTĘPOWANIE:
- wezwać pomoc!!!
- ułożyć w pozycji półsiedzącej, podeprzeć plecy
- pod kolana podłożyć wałek np. z koca
- kładziemy zimny okład na brzuch i ciepło okrywamy
- nie poić i nie karmić
- obserwujemy mocz i stolec czy nie krwawią
29. SZKIELET CZŁOWIEKA:
30. TEMPERATURA CZŁOWIEKA:
Przy pomiarze w dole pachowym, umieszczamy termometr pod pachą i przez cały czas pomiaru (10 MINUT) przyciskamy go ramieniem. Prawidłowa temperatura w dole pachowym wynosi około 36,6 °C. Temperatura 37,5 °C i wyższa oznacza gorączkę, a wartości nieznacznie niższe stan podgorączkowy.
Przy pomiarze w dole pachowym, umieszczamy termometr pod pachą i przez cały czas pomiaru (10 MINUT) przyciskamy go ramieniem. Prawidłowa temperatura w dole pachowym wynosi około 36,6 °C. Temperatura 37,5 °C i wyższa oznacza gorączkę, a wartości nieznacznie niższe stan podgorączkowy.
Przed pomiarem w ustach, termometr należy przetrzeć spirytusem salicylowym lub alkoholem spożywczym i opłukać wodą. Końcówkę wkładamy głęboko pod język i mierzymy temperaturę przy zamkniętych ustach, zwracając uwagę na to, żeby nie przygryzać termometru. Norma temperatury w ustach to około 36,8 °C. Gorączkę rozpoznaje się, kiedy temperatura przekroczy 37,5 °C. Wartości pośrednie oznaczają stan podgorączkowy.
Pomiar temperatury w odbycie jest najdokładniejszy. Zaleca się go u małych dzieci, które nie są w stanie utrzymać termometru w ustach. Koniec termometru należy posmarować olejkiem lub wazeliną i wsunąć na głębokość 2 cm. W odbycie prawidłowa temperatura wynosi 37,1 °C, a dopiero wyższa od 38 °C oznacza gorączkę. Uwaga! Należy pamiętać, że termometrem używanym do pomiaru temperatury w odbycie nie mierzymy temperatury w innych miejscach!
